Monday, December 22, 2014

Matar Hariyali (मटार हरियाली)

हिरव्या रस्श्यातला मटार गरम गरम पोळी बरोबर खूप छान लागतो. 



Read this recipe in English, click here. 

साहित्य :
  • मटार- १ कप 
  • कांदा, चिरून- १ मध्यम 
  • टोमॅटो, मोठे तुकडे करून - १ (ऐच्छिक) 
  • हळद- १/४ टीस्पून 
  • हिंग- १/४ टीस्पून 
  • तेल- २ टेबलस्पून 
  • बटर- १ ते २ टेबलस्पून 
  • चीज- सजावटीसाठी (ऐच्छिक) 
हिरव्या वाटणासाठी :

  • कोथिंबीर- मुठभर
  • लसुण- ५ ते ६ पाकळ्य़ा
  • आलं- अर्धा इंच
  • ओलं खोबरे, खवुन किंव्हा काजू तुकडा- ३ टेबलस्पून
  • हिरवी मिरची- ३ ते ४
  • जिर- १ टीस्पून
  • बडीशेप- १ टीस्पून
  • दालचीनी- १ इंच
  • लवंग- २
  • हिरवी वेलची- २
  • मिरे- ४ ते ५
  • खडे मिठ- चवीनुसार (नसल्यास साधे मिठ टाका)
  • साखर- चिमुटभर
  • लिंबाचा रस- २ टेबलस्पून


कृती:
  • पाणी उकळत ठेवा. त्यात चिमुटभर खायचा सोडा टाका. त्या पाण्यात मटार टाका. १ मिनिटानंतर आच बंद करून मटार चाळणीत ओता. त्यावर थंड पाणी घाला. म्हणजे मटारचा हिरवा रंग कायम राहील. 
  • वाटणाचे साहित्य पाणी घालुन वाटुन घ्या.
  • पॅन मध्ये तेल व बटर एकत्र गरम करा. त्यात कांदा गुलाबी होइसतोपर्यंत परता. हिंग व हळद घालुन जरास परता. 
  • मग वाटण घालुन तेल सुटेपर्यंत परता. 
  • मटार घालुन ज्या प्रमाणात रस्सा हवा तसे गरम पाणी घाला. चव घेऊन मिठ कमी जास्त बघा. 
  • टोमॅटो घाला आणि झाकण ठेऊन ७ ते १० मिनिटे मंद आचेवर शिजू द्या. 
  •  गरमा गरम चपाती बरोबर छान लागते.



Thursday, December 18, 2014

Sabudana Kheer (साबुदाणा खीर / पेज)

साबुदाणा खीर हि उपवासासाठी केली जाते पण इतर वेळी गोड पदार्थ म्हणुन करू शकता. मस्त चवदार आणि पोटभरीची आहे. मी "साबुदाणा खीर" असा उल्लेख केला आहे पण आमच्या कोकणात हिला "साबुदाण्याची पेज " असे म्हटले  जाते.



Read this recipe in English........ click here.

साहित्य:
  • साबुदाणा- १/४  कप
  • साखर- २  टेबलस्पून
  • दुध- १ कप (+ १/४  कप, पातळ खीर आवडत असल्यास घालावे)
  • वेलची पूड - १/४  टिस्पून
  • केशर- एक चिमूटभर (ऐच्छिक - फक्त सजावटीसाठी)
  • बदाम, भाजून कप केलेले - १ टिस्पून (ऐच्छिक - फक्त सजावटीसाठी)
  • पाणी- १/२  कप (साबुदाणा भिजवण्यासाठी)

कृती:
  • साबुदाणे धुवुन घ्या आणि रात्रभर किंवा किमान ३-४ तास तरी पाण्यात भिजवून ठेवा.
  • एका पातेल्यात साबुदाणा, दूध, साखर, वेलची पावडर एकत्र करा.
  • मध्यम आचेवर साबुदाणा शिजू द्या. गुठळ्या होऊ नये म्हणुन सतत ढवळत रहा. साबुदाणा शिजला की पारदर्शक होऊ लागतो. 
  • साबुदाणा तरंगायला लागला याचा अर्थ तो शिजला आहे.
  • अजुन पातळ खीर हवी असल्यास १/४ कप दूध घालून, ढवळुन गॅस बंद करावा. 
  • खीर वाढताना वरून सजावटीसाठी केशर आणि बदामाचे काप घालून गरमागरम सर्व्ह करावी.



Wednesday, December 17, 2014

Shahi Chicken Korma (शाही चिकन कोरमा)

शाही चिकन कोरमा रोटी किंव्हा नानबरोबर छान लागतो. त्याची क्रिमी आणि घट्ट ग्रेव्ही चविष्ट लागते. हा फोटो जरा खराब आला आहे पण  चिकन कोरमाची चव अगदी उत्तम. :)



साहित्य:
  • चिकन- ७५० ग्रॅम 
  • कांदा, उभा चिरून -  २ मोठे 
  • वेलची- २
  • मसाला वेलची- २
  • तमाल पत्र- ४
  • लवंगा- २
  • काळी मिरी- ५
  • दालचिनी- २ इंचाचा तुकडा 
  • जीरे- १/२ टीस्पून   
  • जायपत्री - १
  • चक्रीफुल- २
  • तेल- ६ ते ७ टेबलस्पून 
चिकनला लावायचा मसाला-
  • दही- ३/४  ते १ कप 
  • लिंबाचा रस- १ टेबलस्पून 
  • हळद- १/२ टीस्पून 
  • हिंग- १/२ टीस्पून 
  • लाल मिरची पूड- २ ते ३ टीस्पून 
  • धणे पूड- १ टीस्पून 
  • गरम मसाला- १ टीस्पून 
  • मीठ- चवीनुसार  
शाही पेस्ट बनवण्यासाठी-
  • आले- १ इंच 
  • लसूण- ६ पाकळ्या 
  • हिरव्या मिरच्या- ४ ते ५
  • कोथिंबीर, चिरून -  मुठभर 
  • पुदिना पाने- १०
  • काजू- ५
  • बदाम- ५
  • तीळ-  १ टीस्पून 

कृती:
  • चिकन धूवुन त्याचे मध्यम आकाराचे तुकडे करून घ्यावेत. 
  • चिकनला लावण्यासाठी जो मसाला तयार केला आहे तो चिकनला चोळून २-३ तासांसाठी मुरत ठेवावे.
  • काजू, बदाम व तीळ कोरडेच थोडेसे भाजुन घ्यावेत.  शाही पेस्ट बनवण्यासाठी दिलेले सर्व साहित्य एकत्र मिक्सरमध्ये थोड्याश्या पाण्यासोबत बारीक वाटुन घ्यावेत.  
  • कढईत तेल गरम करून सर्व अख्खे गरम मसाले आणि कांदा घालून, तो सोनेरी रंगावर परतून घ्यावा. 
  • त्यात चिकन घालून कढईच्या बाजूला तेल सुटेपर्यंत परतावे. 
  • नंतर शाही पेस्ट घालून नीट एकत्र करून तेल सुटेपर्यंत परतावे. 
  • झाकण ठेवा आणि मंद आचेवर १५ ते २० मीनिटे किंव्हा चिकन शिजेपर्यंत शिजू द्या. (जास्तीचे पाणी घालू नका, दही घातल्यामुळे चिकनला पाणी सुटेल व त्या पाण्यावर चिकन शिजेल.) मधेमधे ढवळा. 
  • वरून कोथिंबीर पेरून गरमागरम चिकन चपाती किंव्हा तंदुरी रोटी आणि जीरा राइस सोबत वाढा. 

Tuesday, December 16, 2014

Methi Ladu (मेथीचे लाडू)

आम्ही प्रत्येक हिवाळ्यात मेथीचे लाडू करतो. थंडीत आरोग्यास अतिशय उत्तम, उर्जावर्धक असतात. शिवाय मेथीचे लाडू  स्तनपान देणाऱ्या मातांसाठी  विशेष करून केले जातात. बाळंतीणीची रोग-प्रतीकारशक्ती आणि दुधाचे प्रमाण वाढावे तसेच बाळाला जन्म दिल्यामुळे झालेली शरीराची झीज भरून येण्यासाठी जी पोषणमूल्ये  आणि उष्मांक आवश्यक असतात ती देण्यासाठी मेथी व  लाडूतील अन्य घटक मदत करतात. हि सोप्पी पाककृती माझी आजी बनवायची त्याप्रमाणे आहे.

Read this recipe in English......click here.


साहित्य:
  • मेथी पीठ/पुड - २५० ग्रॅम (बाजारात मिळते)
  • बारीक रवा- १ किलो
  • सुके खोबरे, किसुन - २५० ग्रॅम
  • गूळ, चिरून- १ किलो
  • हलीम/हळीव/अहळीव- १०० ग्रॅम
  • डिंक- ३०० ग्रॅम
  • जायफळ पुड- १ टेबलस्पून 
  • खसखस- २० ग्रॅम
  • बदाम - १०० ग्रॅम
  • खारीक- १०० ग्रॅम
  • साजुक तूप- साधारण ५०० ग्रॅम
  • पाणी- अर्धा कप (साधारण एक वाटी)

कृती:
  • मेथी पीठात  १/४ कप तूप घाला व हाताने चोळून चोळून व्यवस्थित एकत्र करा आणि ते किमान २ दिवस तसेच ठेवा. मात्र रोज एकदातरी ते पीठ चोळावे.  
  • २ ते ८ दिवसानंतर लाडू करायला घ्या. रवा निवडून घ्या. 
  • कढईत ३-४ टेबलस्पून तूप घालुन रवा खमंग भाजा. बाजुला ताटात काढून ठेवा.  
  • त्यानंतर १ टिस्पून तूप घालुन हलीम खमंग भाजा. बाजुला ताटात काढून ठेवा.  
  • त्यानंतर खसखस खमंग भाजा. बाजुला ताटात काढून ठेवा.  
  • त्यानंतर किसलेले सुके खोबरे तांबूस रंग येईपर्यंत चुरचुरीत भाजून घ्या. भाजल्यावर हाताने थोडेसे चुरा. बाजुला ताटात काढून ठेवा. 
  • त्यानंतर कढईत तूप गरम करून, डिंक फुलेपर्यंत तळा. थंड झाल्यावर हाताने थोडेसे चुरा. बाजुला ताटात काढून ठेवा. 
  • खारकांच्या बिया काढून टाका व त्याचे छोटे छोटे करा.  
  • त्यानंतर त्याच तूपात बदाम आणि खारका तळा. थंड झाल्यावर खलबत्त्यात भरडसर कुटा किंवा मिक्सरवर भरड दळा.   
  • मोठ्या परातीत वरील भाजलेले सर्व साहित्य एकत्र करावे. जायफळ पूड घालावी आणि चांगले मिक्स करावे. बाजूला ठेवा.
  • जाड बुडाच्या कढईत किंव्हा पातेल्यात १ टेबलस्पून तूप गरम करावे. गूळ आणि पाणी घालावे. मध्यम आचेवर सतत ढवळत रहावे. गुल वितळुन हळुहळू पाक उकळायला लागेल. २ तारी पाक व्हायला हवा. आच कमी करा. पाक जास्त शिजला तर लाडू कडक होतात.  
  • पाक उकळायला लागला की लगेच त्यात परातीतील कोरडे मिश्रण त्यात टाकावे. चांगल्या मजबूत चमच्याने ढवळुन सर्व पटापट व्यवस्थित एकत्र करावे. 
  • थोडावेळ सतत ढवळत रहावे. सगळ छान एकजीव झाल पाहिजे. 
  •  गॅस बंद करून पातेले खाली उतरवा. हाताला जरासं तूप चोळुन पटापट लाडू वळा. हे मिश्रण थंड होण्याआधीच लाडू वळा. नंतर मिश्रण कडक होऊन लाडू वळले जात नाहीत. (मंद गॅस वाट जड तवा ठेवून त्यावर पातेले ठेवले, तर मिश्रण गरम रहाते.) 
  • पूर्णपणे थंड झाल्यावर लाडू डब्यात भरून ठेवा.

टीपा: 
  • काजू घातले तरी चालतील. बदामाप्रमाणेच काजू तुपात टाळून कुटून घ्यावेत. काजू घातले तर लाडू अधिक रुचकर बनतात. पण काजू आरोग्यास फारसे उपयुक्त नसल्याने टाळावे.   
  • २ तारी पाक म्हणजे चमच्याने थोडासा पाक काढून किंचित थंड करून दोन बोटाच्या चिमटीत धरून पाहावा. पाक बोटाला चिकट लागतो आणि बोटं लांब केल्यावर २ ते अधिक तारा दिसतात. (पाक जास्त शिजून १ तरी होईल. तरमग लाडू दगडासारखे कडक होतील.)   
  • थंडीत रोज सकाळी १ लाडू खाणे चांगले असते.  

Wednesday, December 10, 2014

Malwani Masala (मालवणी मसाला)

बऱ्याच जणांनी माझ्याकडे मालवणी मासाल्याबद्दल विचारणा केली. एका मालवणी मैत्रिणीकडून मी हे माप आणले आहे. यावर्षी मी पण थोडासा मालवणी मसाला करून पाहणार आहे.
मालवण सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात आहे. आमचे मुळगाव आहे सिंधुदुर्ग जिल्ह्याच्या बाजूच्याच रत्नागिरी जिल्ह्यात. त्यामुळे २-३ जिन्नस वगळता आमच्या घरगुती मसाल्यासारखाच हा मसाला आहे. त्यामुळे मालवणी मसाला आणि आमच्या मसाल्याच्या चवीत फारसा फरक नाही.  
  • संकेश्वरी मिरची- १ किलो
  • बेडगी मिरची- १ किलो 
  • काश्मिरी मिरची- १०० ग्रॅम (ऐच्छिक- फक्त लालभडक रंगासाठी)
  • धणे- २५० ग्रॅम
  • खसखस- २५० ग्रॅम
  • दालचिनी- २० ग्रॅम
  • लवंग- २० ग्रॅम
  • जायपत्री - १० ग्रॅम 
  • जायफळ- २ नग 
  • हळकुंड - १०० ग्रॅम
  • जिरे- ५० ग्रॅम
  • शहा जिरे - १० ग्रॅम
  • काळे मिरे- २० ग्रॅम
  • चक्री फुल / बाद्यान -  १० ग्रॅम
  • दगड फुल- १० ग्रॅम
  • बडीशेप- १०० ग्रॅम
  • मसाला वेलची- १० ग्रॅम
  • तमाल पत्र- १० ग्रॅम
  • हिंग खडे - ५० ग्रॅम
  • शेंगदाणा तेल- थोडस जरुरीप्रमाणे 
कृती: 
  • कडक उन्हामध्ये मिरच्या व सर्व मसाल्याचे पदार्थ ३-४ दिवस वाळवावेत. (मिरच्या चांगल्या कडक व्हायला पाहिजेत. मिरची हाताने तोडल्यास कटकन तुटली पाहिजे. मिरच्या कडकडीत सुकल्या असल्या की मसाला चांगला बारीक कुटला जातो आणि चाळल्यानंतर मागे उरणारा भुस्साही खुपच कमी निघतो.) 
  • मिरच्यांची देठ खुडा. मिरच्या व सर्व मसाले पाखडून, चाळून, निवडून स्वच्छ करा. काही घाण किंव्हा उपयोगी नसलेल्या गोष्टी काढून टाका. 
  • एका कढईत थोड थोड तेल घेऊन त्यात मसाल्याचे पदार्थ वेगवेगळे मंद आचेवर खमंग भाजून घ्या. करपू नका. 
  • मिरच्या आणि इतर सर्व साहित्य एकत्र मिसळुन थंड झाल्यावर डंकन/गिरणी मध्ये कुटुन आणावे. थोड्या प्रमाणात असेल तर मिक्सरमध्ये पण दळता येतो.  
  • हवाबंद डब्यात किंवा प्लास्टिकच्या पिशवीत घालून घट्ट झाकणाच्या डब्यात किंवा काचेच्या बरणीत ठेवा. लागेल तसा थोडा थोडा वापरायला काढावा. ओला हात किंव्हा ओला चमचा वापरू नये.  
  • मसाल्याचा डबा नेहमी कोरड्या आणि अंधाऱ्या जागी ठेवावा. 
  • मसाल्याचा वास आणि ताजेपणा टिकून राहण्यासाठी त्यात हिंगाचे खडे टाकून ठेवावेत. 

टिप:
जानेवारीत नव्या मिरच्या येतात. त्यानंतर  मसाला करायला घ्यावा. 


Friday, December 5, 2014

Dudhi Muthiya (दुधी मुठीया)

दुधी मुठिया हा गुजराती पदार्थ अतिशय पौष्टिक आणि चविष्ट आहे.


Read this recipe in English, plz click here. 

साहित्य:
दुधी भोपळा- १ मध्यम आकाराचा
गहू पीठ (कणिक)- १ कप
बारीक रवा - १ कप
बेसन- १ कप
आले- २ इंच
हिरव्या मिरच्या - 2
लाल तिखट/ मिरची पूड- १ टिस्पून
तीळ- १/२  टिस्पून
जिरे- १ टिस्पून
धणे पूड - १/२  टिस्पून
हळद - १/२  टिस्पून
हिंग - १/२  टिस्पून
बडीशेप- १/२  टिस्पून
लिंबू रस - २ टिस्पून
साखर- एक चिमूटभर
कोथिंबीर, चिरून- १/२  कप
खायचा सोडा (बेकिंग सोडा) - १/२  टिस्पून
मीठ-चवीप्रमाणे
तेल- २ टीस्पून

फोडणीसाठी:
तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून
कढीपत्ता- २ डहाळ्या
मोहोरी- १ टिस्पून
तिळ - २ टीस्पून
हिंग- १/४  टिस्पून

सजावटीसाठी: बारीक चिरलेली कोथिंबीर

कृती:
आले, हिरव्या मिरच्या आणि जिरे एकत्र भरड वाटा.
दुधी किसून  आणि पिळून घ्या. पण हे दुधीचे पाणी टाकू नका. नंतर कणिक मळण्यासाठी उपयोगी पडेल.
दुधी, गव्हाचे पीठ, रवा, बेसन, जिरे-आले-हिरवी मिरचीचा ठेचा, हळद, बडीशेप, लिंबाचा रस, साखर, कोथिंबीर, सोडा, हिंग, हळद व मीठ  परातीत एकत्र करा. चांगले मिक्स करावे.
बाजूला काढून ठेवलेले दुधीचे पाणी थोडे थोडे घालून कणिक माळून घ्या. तेल घालून पुन्हा छान मळून घ्या. कणिक फार मऊ  नको आणि फार घट्टही  नको .
हातावर थोडे तेल लावून कणकेचे ६ भाग करा. प्रत्येक भागाचा लांबट (दंडगोलाकार) उंडा तयार करा.
स्टीलच्या चाळणीला  तेलाचा हात लावा आणि सर्व उंडे चाळणीत ठेऊन मोदकपात्रात किंव्हा इतर स्टीमरमध्ये २० ते २५ मिनिटे वाफऊन घ्या. मायक्रोवेव्ह स्टीमर पण वापरू शकता.
थोडे थंड झाल्यावर अर्धा इंच रुंदीचे काप करा.
कढईत तेल गरम करून मोहरी, कढीपत्ता, तिळ आणि हिंग टाकून फोडणी करावी. त्यात मुठीयाचे काप तुकडे टाकून २ ते ३ मिनीटे मध्यम आचेवर खमंग परतावे.
वरून कोथिंबीर टाकुन सजवावे.  कैरीच्या किंव्हा नारळाच्या चटणी बरोबर गरम सर्व्ह करा.

Tuesday, December 2, 2014

Avala Chutney (आवळा चटणी)

आयुर्वेदाप्रमाणे आवळे अत्यंत गुणकारी असतात.  ते हिवाळ्यात मिळू लागतात. चला तर मग आज साधी पण चविष्ट अशी चटणी करू या ……

Read this recipe in English.......click here.

साहित्य:
आवळ्याचे तुकडे - १/२ कप
हिरवी मिरची - १
आल, चिरून  - १ टीस्पून
कोथिंबीर, चिरून- १/४  कप
मिरे - २
साखर - चवीप्रमाणे
मीठ- चवीप्रमाणे


कृती:
सर्व साहित्य एकत्र करा आणि थोडे पाणी घालुन वाटुन घ्या.
मिरची नाही घातली तरी चालेल.

Friday, November 28, 2014

Avalyacha Kis (आवळ्याचा मावा किंवा कीस)

मोरावळ्याचे नियमितपणे सेवन करणे हे चांगले आरोग्य राखण्यासाठी मदत करते. पण बऱ्याच लहान मुलांना मोरावळा आवडत नाही. आवळा कॅन्डी प्रमाणे रुचकर आणि बनवायला अतिशय सोप्पा असा हा प्रकार आहे. मुलांना तर आवडेलच पण जेवल्यावर मुखशुद्धीसाठी पटकन तोंडात टाकायला मस्त.



Read this recipe in English.......click here.


साहित्य:
  • डोंगरी आवळे - ५०० ग्रॅम
  • साखर - सव्वा कप
  • आले, किसुन- ५० ग्रॅम
  • मीठ- १/४ टिस्पून

कृती:
  • आवळे स्वच्छ धुवा आणि पुसून घ्या. किसणीवर किसुन घ्या आणि मोठ्या वाडग्यात काढा. (शक्यतो काचेचा किंवा प्लॅस्टिकचा वाडगा वापरा.) 
  • त्यात साखर आणि मीठ घालावे. चांगले मिसळा आणि रात्रभर तसेच झाकून ठेवा.
  • दुसऱ्या दिवशी, आले स्वच्छ धुवून पुसून घ्यावे. त्याची साले काढून किसावे. किसलेले त्यातआले घालावे व चांगले ढवळावे. थोडावेळ मुरु द्यावे.
  • आवळा व आल्याचा रस सुटतो. (खरतरं त्या रसासकटच तो कीस सुकवायाचा असतो. पण त्यातला थोडासा रस काढून त्यात थोडे पाणी आणि किंचित मीठ टाकून तो सरबताप्रमाणे प्यावा. त्या ताज्या रसाची चव अप्रतिम लागते.) 
  • मोठ्या थाळ्यात किंव्हा प्लॅस्टिकच्या पेपरवर तो कीस रसासकट पसरावा. 
  • कडक उन्हात ५ ते ८ दिवस (प्रत्येक ठिकाणी उन्हाची तीव्रता वेगवेगळी असते म्हणून) अगदी खडखडीत वाळवावा. 
  • काचेच्या किंवा प्लॅस्टिकच्या हवाबंद बरणीत वाळलेल्या किस ठेवा. 

टिपा:
  • कीस जर पूर्ण वाळला गेला नाही तर तो फार काळ टिकत नाही.
  • तुम्हाला आवडत असेल तर आल्याचे प्रमाण वाढवू शकता.
  • वरील किसात २ टीस्पून जीऱ्याची पूड घातली तर एक वेगळी चव मिळेल.

Wednesday, November 19, 2014

Fish Fry (तळलेले मासे)

मासे तळणे खूपच सोप्प असतं आणि ते खूप चवदार लागतात.


Read this recipe in English......click here.

साहित्य: 
  • पापलेट - १ मध्यम आकाराचे  (किंव्हा साधारण ६-७ तुकडे)
  • हळद - १/२ टिस्पून
  • हिंग - १/४ टिस्पून
  • घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला - 2 ते 3 टिस्पून करण्यासाठी (मालवणी मसाला बाजारात सहज उपलब्ध आहे.)
  • लसूण पाकळ्या- ८ 
  • कोकम/आमसूल- ६
  • मीठ- चवीनुसार 
  • तेल- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • कमीतकमी पाणी वापरून लसूण आणि कोकम यांचे गुळगुळीत वाटण करावे. (या साठीचे पर्याय खाली वाचा)
  • हव्या त्या आकारात  मासे कापा.  त्याच्या पोटातील घाण व कल्ले काढून टाका. 
  • माश्याचे तुकडे २ वेळा काळजीपूर्वक धुवून घ्या.  
  • मीठ, मसाला, हळद, हिंग, कोकम - लसूण पेस्ट एकत्र करून माश्याला हळूहळू चोळा.  कमीतकमी अर्धा तास मसाल्यात मुरत ठेवा.  
  • तवा तापत ठेवा, तव्यावर २ टेबलस्पून तेल घालून पसरवा. गरम तव्यावर मध्यम ते मंद आचेवर मासे तळा. जरुरीनुसार बाजूने तेल सोडा   
  • दोन्ही बाजूनी खरपूस तळा.  
  • भाकरी, कालवण आणि भात बरोबर गरम गरम सर्व्ह करा.




टिपा:
  • आपण कोणत्याही प्रकारचे मासे किंवा कोळंबी  या प्रकारे तळू शकता. 
  • कोकमाऐवजी चिंचेचा कोळ किंवा लिंबाचा रस वापरू शकता.  पण अस्सल कोकणी चव कोकमच देते.
  • कोकमाऐवजी कोकमाचे आगळ वापरू शकता.
  • कृपया आले वापरू नका.
  • मी लसूण-कोकम पेस्ट जास्त प्रमाणात करते आणि फ्रीजर मध्ये ठेवते. याची दोन कारणे आहेत.…. एक म्हणजे छोट्या प्रमाणातले वाटण मिक्सरला चांगले गुळगुळीत होत नाही. (माझी आई अजूनही कोकम-लसणाची गोळी पाट्यावर बनवते.)  दुसर म्हणजे वेळेची बचत. १/२ कप लसूण आणि त्याहून थोडे कमी कोकम कमीत कमी पाणी वापरून एकत्र वाटून घ्यावे. मध्यम आकाराच्या माश्यासाठी २-३ टीस्पून पेस्ट लागेल. 
  • बोंबील आणि बांगडा तळायाच्या पद्धती भिन्न आहेत. मी नंतर लिहीन. 

Tuesday, November 18, 2014

Avala Supari (आवळा सुपारी)

आवळा सुपारी हि मुखशुद्धी आणि आरोग्यासाठी खूप चांगली आहे.
संशोधनात असे आढळले आहे की चांगल्या गुणधर्माचे व संत्र्यापेक्षा जास्त व्हिटॅमिन "सी" आवळ्यात आहेत . याच्या सेवनाने पचनशक्ती चांगली वाढते. आयुर्वेदात आवळ्याला अत्यंत गुणकारी म्हटले आहे.




Read this recipe in English........click here.

साहित्य:
  • आवळा - १/२ किलो 
  • मीठ किंवा शेंदेलोण/सैंधव मीठ- १ टेबलस्पून 
  • आले रस - १/४ कप (साधारण. २५-३० ग्रॅम आल्यापासून) 

कृती:
  • आवळे धुवून आणि प्रेशर कुकरच्या भांड्यात ठेवावेत. त्या भांड्यात अजिबात पाणी घालायचे नाही. (पण कुकरमध्ये पाणी घालायला विसरू नका) 
  • शिट्टी न लावता २०-२५ मिनीटे त्यांना शिजवावे. (म्हणजे आवळ्यांना थेट पाण्याचा संपर्क नको, वाफेवर शिजायला हवेत.) मऊ होई पर्यंत शिजले पाहिजेत. अगदी खूप मऊ नको. बोटाने दाबल्यास लगदा न होता त्यांचा आकार कायम राहून उघडले पाहिजेत म्हणजे आपण सहजपणे आतील बी काढू शकतो. 
  • त्यांना थंड होऊ द्या. त्याच्या बिया काढा. पाकळ्यांसारखे त्याचे भाग दिसतील. हवे तर तसेच ठेवा किंव्हा त्याचे अजून लहान तुकडे करा. लहान तुकडे लवकर सुकतात. 
  • कमीतकमी पाणी वापरून आले मिक्सरमध्ये बारीक वाटा किंवा बारीक किसणीवर आले किसून घ्या, पिळून किंव्हा गाळून त्याचा रस काढा. 
  • मोठ्या बाउलमध्ये आवळ्याचे तुकडे, मीठ आणि आले रस एकत्र करा. १ तास मुरु द्या नंतर मोठ्या ताटात पसरवून कडक उन्हात वाळत घाला. 
  • कडक उन्हात ५ ते ८ दिवस वाळवा. तुकडे पूर्णपणे सुकायला हवे आहेत. 
  • काचेच्या किंवा प्लॅस्टिकच्या हवाबंद डब्यात/बरणीत ठेवा. 

टिपा :
  • सुकवण्यापूर्वी आवळ्यावर २ टिस्पून जिरे पूड घालून हळूहळू चोळा. जिऱ्याचा स्वाद छान लागतो.  
  • अजून आरोग्यपूर्ण बनवण्यासाठी, आवळ्यावर १/२ टिस्पून हिंग घालू शकता. 
  • इथे आवळे उकडून घेतले आहेत. पण त्याऐवजी कच्चे सुद्धा वापरू शकतो. त्यासाठी आवळे आणि आले किसून घ्या. त्यांना मीठ आणि जिरे पावडर चोळा आणि कडक उन्हात वाळवा.

Saturday, November 15, 2014

Kanda Bhajee (कांद्याची खेकडा भजी)

बेधुंद कोसळणारा पाऊस आणि कपभर चहासोबत गरमागरम कांदाभजी म्हणजे पावसाच अस्सल समीकरण. हा पाऊस मोसमी असो व बेमोसमी  त्यात काही फरक पडत नाही.


साहित्य-
कांदे- ३
बेसन- १/२ कप
मीठ- चवीनुसार
जिरे पूड- १ टीस्पून
धणे पूड- १ टीस्पून
हळद- १/२ टीस्पून
हिंग- १/४ टीस्पून
लाल तिखट/मिरची पूड- १ टीस्पून किंव्हा आवडीनुसार
खायचा सोडा- चिमुटभर
तेल तळण्यासाठी- आवश्यकतेनुसार

कृती-
कांदे लांब पातळ चिरून घ्यावे.
त्यात वरील पैकी तेल सोडून सर्व साहित्य टाकावे.मिक्स करून अगदी थोडेसे पाणी टाकावे. (मिश्रण तयार केल्यावर लगेच भजी करावी नाहीतर कांद्याला पाणी सुटते व भजी कुरकुरीत होत नाहीत)
मग तेल तापवून त्यात ४ चमचे गरम तेलाचे मोहन टाकावे. हाताने थोडे थोडे मिश्रण घेऊन तेलात सोडावे. व तळून घ्यावे. ही भजी गरम गरम चटणीबरोबर खावी.

Friday, November 7, 2014

Shivalya/Tisarya Thapathapit (शिवळ्याचे किंव्हा तिसऱ्याचे थपथपीत/लिपती)

शिंपले/शिवळ्या/तिसऱ्या ह्या जस्त आणि कॅल्शियम यांनी समृध्द असतात त्यामुळे त्या अतिशय पोषक असतातच पण अतिशय चविष्ट असतात. थपथपीत/लिपती याचा कोकणी अर्थ आहे खूप रस्सा नाही, थोडासा अंगाबरोबरचा रस्सा.   



Read this recipe in English.........click here.

साहित्य:
  • शिंपल्या/शिवळ्या सालासकट -१ वाटा (साधारण ३ कप) 
  • कांदा, बारीक चिरून- १ कप 
  • टोमॅटो, बारीक चिरून- १/२ कप 
  • लसूण, ठेचून- ८ पाकळ्या 
  • घरगुती मसाला किंवा संडे मसाला किंवा मालवणी मसाला -३ ते ४ टीस्पून 
  • हळद- १/२ टिस्पून 
  • हिंग- १/४ टिस्पून 
  • कोकम/आमसुलं- २ ते ३ 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- २ टेबलस्पून 
  • तेल - ३ ते ४ टेबलस्पून 
  • मीठ- चवीनुसार 

कृती:
  • नळाखाली चोळून चोळून २-३ वेळा शिंपल्या धुवून घ्या. जर काही माती व वाळू असेल तर निघून जाईल. 
  • एका छोट्या पातेल्यात १/४ पेक्षा पण कमी पाणी आणि शिंपल्या घालून झाकण ठेऊन शिंपल्या उघडेपर्यंत एक वाफ काढा. जास्त शिजवू नका, त्या वातड होतील. 
  • शिंपल्याच्या आतील मासांचे गोळे काढा. ज्या शिंपल्या उघडल्या नसतील त्या फेकून द्या. त्यात माती असते. 
  • ज्या पाण्यात आपण शिंपल्या उकळल्या ते पाणी वाया घालवू नका. हा स्टॉक आहे व सगळी चव त्यातच आहे. हे पाणी बारीक गाळणीने गळून घ्या कारण त्यात वाळू असण्याची शक्यता असते. 
  • एक पॅन मध्ये तेल गरम करावे. कांदा व लसूण घालून गुलाबी रंगावर परतावे. 
  • हळद आणि हिंग घालून परतावे. 
  • मसाला आणि टोमॅटो घालावा. टोमॅटो ३-४ मिनीटे किंवा तो मऊ होईतोवर परता. 
  • त्यात शिंपल्या टाकून जराश्या मसाल्यात परता. त्यात मीठ, कोकम आणि स्टॉक टाकून चांगले मिक्स करा. मंद आचेवर झाकण ठेऊन एक उकळी काढा. (यात अजून वेगळे पाणी वापरायची गरज नाही. रस्सा थोडा घट्ट हवा असेल तर १ टेबलस्पून भाजलेल्या खोबऱ्याचे वाटण टोमॅटोबरोबरच टाकून तेल सुटेपर्यंत परतून घ्या.) 
  • गॅस बंद करून त्यात बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालून मिक्स करावे. झाकण व उकळण्याची 5 मिनीटे शिजू द्यावे. 
  • तांदूळाच्या भाकरीसोबत किंवा चपातीबरोबर गरमागरम सर्व्ह करावे.

Tuesday, November 4, 2014

Palak-Batata Cutlet (पालक-बटाटा कटलेट)

संध्याकाळी चहासोबत खाण्यासाठी चविष्ट आणि हेल्दी कटलेट ………….



Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • पालक,चिरून - १+१/२ कप 
  • बटाटे, उकडून कुस्करलेले- १ कप (साधारण २ मोठे)
  • रताळे, उकडून कुस्करलेले- १/२ कप (साधारण १)
  • हिरव्या मिरच्या- ३ ते ४
  • लसुण- ६ पाकळ्या
  • जिरे पूड- १/२ टिस्पून
  • चाट मसाला- १ टिस्पून 
  • कॉर्न फ्लोअर - १ टेबलस्पून
  • मीठ-चवीनुसार (चाट मसाल्यात मीठ असते त्यानुसार मीठ घाला) 
  • तेल- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • बटाटे आणि रताळे उकडून, सोलून कुस्करावे. (रताळे नसेल तर फक्त बटाटा वापरला तरी चालेल, चिमुटभर साखर घाला.) 
  • लसूण व हिरव्या मिरच्या भरडसर वाटून घ्याव्यात. 
  • पालक निवडून, धुवुन व बारीक चिरून घ्यावा.  
  • तेल सोडून वरील सर्व साहित्य एकत्र करा आणि चांगले मिक्स करा. मळुन गोळा तयार करा. (चिकट वाटत असेल तर ब्रेडचा चुरा घालावा.) 
  • लहान गोळे करून हव्या त्या आकाराचे कटलेट बनवा.  
  • एका पॅनमध्ये थोडेसे तेल गरम करून शालो फ्राय करावे. 
  • तयार झाल्यावर वरून थोडासा चाट मसाला भुरभुरावा आणि चिंचगूळाची चटणी किंवा टोमॅटो केचपबरोबर गरम वाढावेत. 

Monday, November 3, 2014

वरी तांदूळाचा भात आणि शेंगदाण्याची आमटी

आषाढी आणि कार्तिकी एकादशी स्पेशल :
वरी तांदूळाचा भात शेंगदाण्याच्या आमटीबरोबर मस्त लागतो.पण मी दिलेल्या पद्धतीने जर वरीचा भात केला तर नुसत्या उपवासाच्या बटाट्याची भाजी आणि दह्यासोबत किंव्हा उपवासाच्या चटणी सोबत सुद्धा छान लागतो. 

४ जणांसाठी
वरी तांदूळाचा भात 
साहित्य:
वरी तांदूळ (उपासाची भगर)- १ कप
गरम पाणी- २ + १/२ कप
तूप किंव्हा शेंगदाणा तेल - २ टेबलस्पून
जिरे- १ टिस्पून
हिरवी मिरची- १
खवलेले ओले खोबरे- २ टेबलस्पून
मीठ- चवीप्रमाणे

कृती:
वरी तांदूळ तांदूळ सोनेरी तपकीरी रंगावर भाजावेत.
पातेल्यात तूप गरम करावे, त्यात मिरची, जिरे व खोबरे घालून थोडे परत वे. त्यात वरी तांदूळ घालून थोडावेळ परतावे.
त्यात गरम पाणी घालावे व चवीनुसार मिठ घालून ढवळावे आणि पातेल्यावर झाकण ठेवून मंद आचेवर वरी तांदूळ शिजू द्यावा.
जर एकदम मऊसर भात/भगर हवी असेल तर पाण्याचे प्रमाण वाढवावे. पण या पद्धतीचा वरीचा भात मऊ चांगला लागत नाही.   
.................................................. ..................................................
शेंगदाण्याची आमटी 
साहित्य:
भाजलेले आणि सोललेले शेंगदाणे- १ कप
बटाटे- २ मध्यम (ऐच्छिक )
लाल मिरची पूड- २ ते ४ टिस्पून (आवडीप्रमाणे)
जिरे- १ टीस्पून
काळी मिरी दाणे - ४
तूप किंव्हा शेंगदाणा तेल -२ टेबलस्पून
पाणी- अंदाजे २ + १/२ कप ते ३ कप
गूळ किंवा साखर- चिमुटभर किंव्हा चवीनुसार (ऐच्छिक )
मीठ- चवीप्रमाणे

कृती:
प्रथम दाणे , जिरे आणि पाणी एकत्र करून मिस्करमध्ये बारीक वाटून घ्यावे.
बटाटा सोलून त्याचे छोटे तुकडे करावेत.
कढईत तूप गरम करून त्यात मिरे घालून फोडणी करावी. बटाट्याच्या फोडी,मिरची पूड व जरासे मीठ घालून परतून घ्याव्यात. थोडेसे पाणी घालून झाकण ठेऊन शिजत ठेवा. 
बटाट्याच्या फोडी शिजत आल्या कि त्यामध्ये दाण्याचे वाटण घालावे.त्यात पाणी, मिठ आणि गूळ घालावे.
बटाटा शिजल्यावर उकळी काढून गरमागरम वरीच्या भाताबरोबर वाढावे.

Saturday, November 1, 2014

Tandul Ghavane (झटपट घावणे)

"घावणे" आमच्या कोकणात अतिशय लोकप्रिय आहेत. मऊ, लुसलुशीत आणि जाळीदार असे हे घावणे न्याहारीला किव्हा जेवताना सुद्धा खाल्ले जातात. घावणे दोन प्रकारे केली जातात. रात्री तांदुळ भिजवुन सकाळी वाटुन त्याचे घावणे बनवायचे किंव्हा पुढे देत असलेल्या कृतीप्रमाणे तांदुळ पिठापासून झटपट घावणे बनवायचे.



Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • तांदुळाचे पीठ- १ कप (पीठ मध्यम रवाळ, सरसरीत असावे, फार बारीक दळू नये ) 
  • पाणी- १+ १/४ कप (थोडेफार कमी-जास्त पाणी लागेल, सरसरीत असावे) 
  • मीठ- चवीनुसार 
  • तेल किंव्हा साजूक तूप - आवश्यकतेनुसार 

सूचना :
  • जाडा तांदूळ धुवून सावलीत वाळत घाला आणि दळून आणा. त्यामुळे घावणे मऊ, हलके आणि पांढरे शुभ्र होतील शिवाय बिघडण्याची शक्यता कमी होईल.
  • घावण्यासाठी पीठ ताजेच हव, जुन्या, रया गेलेल्या पीठाचे घावणे करताना तुटतात. 

कृती:
  • पीठ, जरुरीनुसार पाणी आणि मीठ एकत्र करून छान ढवळून घ्यावे. सर्व गुठळ्या मोडून काढाव्यात. 
  • नॉन-स्टीक डोसा तवा किंव्हा बीडाची कावील/तवा गरम करून त्यावर थोडेसे तेल पसरून घ्यावे. वाटीभर मिश्रण घेऊन तव्याच्या कडेपासून मध्यापर्यंत ओतावे. 
  • कडेने थोडेसे तेल सोडावे. झाकण ठेऊन २-३ मिनिटे शिजवावे. नंतर उलटून पुन्हा १-२ मिनिटे भाजावे. घावण डोश्यासारखे कुरकूरीत बनवू नका. 
  • गरम गरम घावणे नारळाची चटणी किंवा पिवळी सुकी बटाटा भाजीबरोबर मस्त लागतात. थंड झाले तरी चांगले लागतात. आम्ही नाश्ता मध्ये गूळ आणि तूपासोबत पण हे घावणे खातो. 
  • जेवणामध्ये मटण किंवा चिकन रश्यासोबत वाढतात. तसेच काळा वाटाणा किंव्हा चण्याच्या रश्यासोबत पण वाढतात. खरतरं हे कुठल्याही भाजीसोबत चांगले लागतात. 

टीपा:
  • चिमुटभर मेथी पूड टाकली तरी चालते, चांगली चव येते. 
  • ताक आणि मिरची घालून याचेच रुपांतर धिरड्यात होते. 

गोड पदार्थासाठी वापर: 
  • आमच्याकडे गणपतीत गौरी-शंकराला "घावण- घाटले" म्हणजेच  "घावणे- गुळवणी" याचा नैवेद्य दाखवला जातो. 
  • घाटले/ गुळवणी हे गूळ आणि नारळाचे दूध पासून बनवले जाते. बासुंदी सारखे दिसते. याची पाककृती मी नंतर देईन. 
  • उकडीच्या मोदकासाठी जसा आपण चव/सारण बनवतो, तो चव गरम घावण्यावर पसरून त्याची घडी घातली जाते. असे घावणे सुद्धा नैवेद्यात गोड पदार्थ म्हणून ठेवले जातात. 
  • असे गोड पदार्थांसाठी जेंव्हा घावणे बनवतात तेव्हा वरील जे प्रमाण दिले आहे त्यात १ टेबलस्पून गुळ टाकू शकता. त्यामुळे घावणे गोडसर लागतील. 
  • असे गोड पदार्थांसाठी जेंव्हा घावाने बनवतात तेव्हा तेलाऐवजी तूप आणि पाण्याऐवजी दुध किंव्हा नारळाचे दुध वापरले तर घावाने अजून रुचकर लागतील. 

Friday, October 31, 2014

Sukat-Vang-Batata (सुकट वांग-बटाटा रस्सा )

लहानपनापासून सुकट मला आवडते. हि नुसतीच किंव्ह विविध भाज्यांसह व  विविध प्रकारे बनवता येते. एक प्रकार आज पाहू या.



Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • सुकट / सुका जवळा- १/२  कप
  • कांदा, बारीक चिरून- १ कप
  • लसूण, ठेचून - ८ पाकळ्या
  • वांगे- १ मध्यम
  • बटाटा - १ मध्यम
  • घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला- ३ टिस्पून
  • हळद - १/२ टिस्पून
  • हिंग- १/४ टिस्पून
  • कोकम/आमसुलं - ३ ते ४ (कैरी किंव्हा आंबोशीचे तुकडे पण कोकमाऐवजी वापरी शकता)
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- २ टेबलस्पून
  • तेल- ३  टेबलस्पून
  • मीठ- चवीनुसार 
कृती:
  • सुकट निवडून व्यवस्थित धुवा आणि १५ मिनीटे पाण्यात भिजवून ठेवा आणि वापरण्यापूर्वी घट्ट दाबून पिळुन पाणी काढुन टाका.  
  • बटाटा सोलुन साधारण १ इंचाचे व वांग्याचे १. ५ इंचाचे तुकडे करा.
  • पॅनमध्ये किंव्हा छोट्या भाजीच्या कुकरमध्ये तेल गरम करावे. त्यात लसूण व कांदा घालून गुलाबी रंगावर परतावे.
  • त्यात हिंग, हळद घालून काही सेकंद परतावे. नंतर त्यात मसाला व घट्ट दाबून पिळुन घेतलेली सुकट टाका आणि जर वेळ परता. 
  • त्यात वांगी, बटाटा, मीठ आणि कोकम टाका. 
  • ज्या प्रमाणात रस्सा हवा त्यानुसार थोडे पाणी घालावे. चांगले मिक्स करावे आणि कुकरच्या १-२ शिट्ट्या होईपर्यंत शिजू द्यावे. बाहेर शिजवणार असाल तर बटाटा शिजल्यावरच कोकम टाकावे.  
  • हि भाजी वरून कोथंबीर घालून तांदूळ किंवा नाचणीच्या भाकरीबरोबर सर्व्ह करावी.

टीप:
  • जर हि सुकट कुकरमध्ये करणार नसाल तर वांग-बटाटा शिजत आल्यावरच कोकम किंव्हा इतर आंबट घाला. नाहीतर बटाटा शिजणार नाही.    
  • याच भाजीत शेवगाच्या/शेकाटाच्या शेंगा घाला, मस्त लागतात. कच्चे/हिरवे टोमॅटो पण यात छान लागतात.  
  • येथे मी सुकट वापरली आहे परंतु आम्ही अश्या प्रकारचा रस्सा सुकट, अंबाडीची सुकट, सोडे किंव्हा ताजी कोलंबी वापरून सुद्धा करतो.
  • सुकट वांगी, घेवडा, वाल पापडी, कांद्याची पात, बारीक मेथी इत्यादी भाज्या घालून केली जाते.


सुकट / सुका जवळा:

Thursday, October 30, 2014

Jambhalya Kobicha Paratha (जांभळ्या कोबीचा पराठा)

मुलांना भाज्या खाऊ घालण्यासाठी करावा लागणारा हा प्रकार …… 


Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • गहू पीठ- साधारण ३ कप  
  • जांभळा कोबी, बारीक चिरून किंवा किसून- २ कप (१ लहान आकाराचा कोबी) 
  • कांदा, बारीक चिरून- १ मध्यम 
  • हळद- १/४  टिस्पून 
  • हिंग- १/४  टिस्पून 
  • धणे पूड- १ टिस्पून 
  • तिळ- १ टिस्पून 
  • ओवा, खरडून- दिड टिस्पून 
  • जीरे - १ टिस्पून 
  • आले- 2 "तुकडा 
  • हिरव्या मिरच्या- ३ ते ४ (आपल्या चवीनुसार) 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर 
  • मीठ- चवीनुसार 
  • तेल किंवा बटर- २ टिस्पून + भाजण्यासाठी आवश्यकतेनुसार 

कृती: 
  • पाणी न घालता आले, हिरव्या मिरची आणि जिरे भरड वाटावे. 
  • परातीमध्ये कोबी, कांदा, आलं-मिरच्याचा ठेचा, कोथिंबीर, धणेपूड, हळद, हिंग आणि मीठ एकत्र. हाताने चुरून चांगले मिक्स करावे आणि ५ मिनीटे तसेच राहू द्यावे. मुरून पाणी सुटते.   
  • त्यात गव्हाचे पीठ, तिळ, ओवा घालावे आणि मिक्स करावे.  
  • त्यात २ टिस्पून गरम तेल (मोहन) टाका. आवश्यकतेनुसार थोडे थोडे पाणी घालुन मळून घ्यावे. ५ ते १० मिनिटे झाकून ठेवा. 
  • कणकेचे लहान गोळे करा.    
  • प्लास्टिकच्या कागदावर लाटा. लाटण्यासाठी प्लास्टिक कागद वापरल्याने जास्तीचे पीठ न वापरता पराठा लाटता येतो त्यामुळे भाजताना कमी तेल लागते. 
  • नॉन-स्टिक तव्यावर दोन्ही बाजूंनी खरपूस भाजा. भाजताना कडेने थोडे थोडे तेल किंव्हा बटर सोडा. 
  • गरम गरम पराठा टोमॅटो केचप किंवा दही किंवा कोणत्याही लोणचे/चटणी बरोबर सर्व्ह करा. 

Wednesday, October 29, 2014

Kolambi Bhat (कोलंबी भात / कोलंबीची खिचडी / कोलंबी पुलाव)

कोकणातील पारंपारिक, लोकप्रिय आणि अत्यंत रुचकर असा हा भात……… 


Read this recipe in English..........click here. 

साहित्य:
सोललेल्या कोलंब्या- १ कप
बासमती तांदूळ (कोलम पण चालेल)- २ कप
कांदा, उभा चिरून- २ मध्यम
टोमॅटो, चिरून- २ मोठे
आलं-लसूण पेस्ट- १ टेबलस्पून
घरगुती मसाला / मालवणी मसाला- ३ ते ४ टीस्पून किंव्हा (२ टीस्पून लाल तिखट + १ टीस्पून गरम मसाला)
हळद- १/२ टीस्पून
हिंग- १/४ टीस्पून
लिंबू रस- १ टेबलस्पून
मीठ- चवीप्रमाणे
तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून
साजुक तूप- १ टेबलस्पून
शहाजिरे - १ टीस्पून
तमालपत्र- ३
बाद्यान/चाक्रीफुल- २
मसाला वेलची- २
काळीमिरी- ८
लवंग- ५
दालचिनी- २ इंचाचा तुकडा
नारळाचे दुध- १ कप
गरम पाणी- ३ कप
कोथिंबीर- १/४ कप
तळलेला कांदा-१ कप (ऐच्छिक)


कृती:
  • कोळंबी सोलून तिचा मधला धागा काढावा. व्यवस्थित धुवून घ्यावी. तिला थोडेसे मीठ, आलं-लसूण पेस्ट, हळद, हिंग, मसाला व लिंबू रस चोळून अर्धा तास मुरत ठेवावी. 
  • तांदूळ धुवून ३० मिनिटे पाण्यात भिजत ठेवा. पाणी काढून निथळत ठेवा.  
  • पातेल्यात तेल गरम करा. अख्खे/खडे  मसाले फोडणीला घाला. 
  • त्यात कांदा गुलाबी रंगावर परतून घ्या.
  • कांदा परतुन झाल्यावर त्यात टोमॅटो घालून परता आणि मऊ होईपर्यंत शिजवा. 
  • मुरत ठेवलेली कोलंबी घालून परता. 
  • तांदूळ घालून २-३ मिनिटे परता. तांदूळ सुटसुटीत झाला की गरम पाणी घाला. 
  • एका उकळी आली की नारळाचे दुध, तूप व गरजेनुसार मीठ घाला. 
  • हलक्या हाताने ढवळून घट्ट झाकण ठेवून मध्यम आचेवर भात शिजवा. भातातले पाणी कमी झाल्यावर मंद आचेवर मुरु द्या.
  • तळलेला कांदा व कोथिंबीर पेरून गरम गरम सर्व्ह करा.

टीप : 
  • मोठ्या कोलंबी पेक्षा लहान कोलंबी या भातात चांगली लागते. 
  • नारळाचे दुध नसेल तर पूर्ण पाणी वापरले तरी चालेल. (म्हणजे २ कप तांदूळ = ४ कप पाणी)   


Tuesday, October 28, 2014

Malwani kolambi Rassa (मालवणी कोलंबी रस्सा)

अतिशय रुचकर …………बस एवढंच वर्णन पुरेसं आहे. बाकीच आपल्या जीभेवर सोपवा.


Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • सोललेली कोळंबी, मध्यम आकाराची- १/२ कप
  • बटाटा- १ मध्यम  (ऐच्छिक)
  • कांदा, बारीक चिरून- १/२ कप (१ मध्यम.)
  • भाजलेल्या खोबऱ्याचे वाटण - ३ ते ४ टेबलस्पून
  • आले-लसूण पेस्ट - १ टेबलस्पून
  • हळद - १/२ टिस्पून
  • हिंग-१/४  टिस्पून
  • दालचिनी- १ इंच
  • घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला- ३ ते ४ टिस्पून
  • गरम मसाला - १ टिस्पून
  • कोकम/ आमसुलं- ४ ते ५
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • कोथिंबीर, बारीक चिरलेली- २ टेबलस्पून
  • पाणी- आवश्यकतेनुसार
  • मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • कोळंबी सोलून तिचा मधला धागा काढावा. व्यवस्थित धुवून घ्यावी. तिला थोडेसे मीठ व हळद चोळून अर्धा तास मुरत ठेवावी. 
  • बटाटे सोलून साधारण १ इंचाचे तुकडे करावेत. 
  • मोठ्या पॅनमधे किंवा कढईत तेल गरम करावे. त्यात कांदा, दालचिनी घालून तपकिरी रंगावर परतावे.
  • हिंग, हळद व मसाला, आले-लसुण पेस्ट आणि खोबऱ्याचे वाटण घालावे. तेल सुटेपर्यंत हा मसाला परतावा.
  • त्यात कोळंबी घालून एक मिनिट परतून घ्यावी.
  • पाणी, बटाटा घालून चांगले मिक्स करावे व झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-६ मिनीटे शिजवावे.
  • तुम्हाला ज्या प्रमाणात रस्सा हवा आहे त्या प्रमाणे पाणी घालावे व गरज असल्यास मीठ घालावे. ४ ते ५ मिनिटे किंवा बटाटा शिजेपर्यंत झाकण ठेऊन मंद आचेवर शिजवावे.
  • कोकम, गरम मसाला, कोथिंबीर टाकून हलकेच ढवळा आणि झाकून ठेवा.  गॅस बंद करा.
  • पोळ्या किंवा भाकरी किंवा गरम भाताबरोबर सर्व्ह करा.

टिपा:
  • मालवणी मसाला नसेल तर, त्याऐवजी आपण (२ टिस्पून लाल तिखट + १ टिस्पून गरम मसाला) वापरू शकता. पण अस्सल मालवणी चवीसाठी नमूद केलेला गरम मसालाच वापरा.   
  • कोकम ऐवजी २ टिस्पून चिंचेचा कोळ वापरू शकता.
  • तुम्हाला आवडत नसेल तर बटाटा नाही घातला तरी चालेल. 
  • आमच्या कोकणात वांगी, कच्चा पपई, आलकोल/नवलकोल, दुधी भोपळा इ. भाज्या सुद्धा या रश्यात घातल्या जातात.  

Tomato Omelette (टोमॅटो ऑम्लेट)

चटकदार आणि झटपट होणारा पदार्थ.……. 


साहित्य:
  • टोमॅटो, चिरून- ४ मोठे 
  • बेसन- १ कप 
  • तांदूळ पिठ- २ टेबलस्पून 
  • हिरव्या मिरच्या, चिरून- ३
  • लसूण पाकळ्या- ६
  • जिरे पूड- १/२ टीस्पून 
  • हिंग- १/४ टीस्पून 
  • हळद- १/२ टीस्पून 
  • लाल मिरची पूड- १/२ टीस्पून 
  • मिरपूड - १/४ टीस्पून 
  • मीठ- चवीनुसार
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून - १/४ कप 
  • तेल- आवश्यकतेनुसार तळण्यासाठी 
  • बटर, टोमॅटो केचप, पुदीना चटणी - आवश्यकतेनुसार
  • ब्रेड स्लाइस- ६

कृती:
  • टोमॅटो, हिरव्या मिरच्या, लसूण एकत्र मिक्सरमध्ये वाटा. पाणी वापरण्याची गरज नाही. पण गरज असल्यास, अगदी थोडेसे पाणी वापरा. 
  • या टोमॅटो रसात दोन्ही पीठे, हिंग, हळद, मिरची पूड, चिरलेली कोथिंबीर, मिरपूड आणि मीठ घालून चांगले ढवळून मिक्स करावे. गुठळ्या राहू देवू नयेत. मिश्रण अगदी घट्ट किंवा अगदी पातळ असू नये.
  • नॉनस्टीक तव्याला तेल लावून घ्यावे. तवा गरम झाला की गॅस कमी करून एक डावभर मिश्रण तव्यावर घालून डावेनेच गोलाकार पसरवावे. कडेने तेल घालावे. वरून झाकण ठेवावे. एक बाजू भाजून खरपूस झाली कि कालथ्याने बाजू पलटावी. दुसरी बाजू भाजावी. 
  • टोमॅटो सॉस आणि पुदिना चटणीबरोबर गरम गरम सर्व्ह करावे. (मुंबईला टोमॅटो ऑम्लेटबरोबर बटर लावलेला स्लाईस ब्रेड देतात, छान लागतो.)

Friday, October 24, 2014

Shevaya Kheer (शेवयांची खीर)

करायला अतिशय सोप्पी आणि खायला अतिशय रुचकर ………. शेवयांची खीर



Read this recipe in English...click here. 

साहित्य :
जाड शेवया- १ कप
साजुक तूप- १ टेबलस्पून
पाणी- १/२  कप
सायीसह दुध- १ १/२ ते २ कप
साखर-  ५ ते ६ टेबलस्पून (किंव्हा आपल्या आवडीप्रमाणे कमी-जास्त)
वेलची पूड- १/२  टीस्पून
केशर- चिमूटभर (ऐच्छिक)
बदाम- ६
काजू- ६
मनुका/बेदाणे- २ टेबलस्पून

कृती :
बदाम आणि काजूचे काप करा किंवा बारीक तुकडे करा.
एका नॉन-स्टिक किंव्हा जड बुडाच्या पातेल्यात तूप गरम करून त्यात शेवया घालून परताव्या. 
शेवयांना छान सोनेरी तांबूस रंग यायला लागल्यावर त्यात बदाम-काजूचे कप व पाणी घालून झाकून मंद आचेवर २ मिनिटे शिजवावे. (आपण पाण्याऐवजी दूध वापरू शकता, मी पण पूर्ण दूधच वापरते.)
शेवया शिजल्यावर मग साखर घालावी.
व्यवस्थित ढवळुन त्यात केशर व दूध घालावे. दुधाला छान उकळी येऊ द्यावी.
वेलची पूड आणि बेदाणे घालुन व्यवस्थित ढवळुन अगदी मिनिटभर मंद आचेवर शिजवा.
खीर जर जास्त दाटली आवश्यकतेनुसार दूध वाढवावे. पण या शेवयांची खीर थोडी दाटसरच चांगली लागते.
गॅस बंद करून शेवया झाकून ठेवा.
बदामाचे काप आणि केशर घालून गरम किंवा थंड सर्व्ह करावी.


Wednesday, October 15, 2014

Shankarpali (शंकरपाळी)

खुसखुशीत आणि करायला अगदी सोप्पी ………



साहित्य :
  • मैदा- ५०० ग्रॅम 
  • बारीक रवा- १०० ग्रॅम (१ वाटी) 
  • दुध- १ कप (दीड वाटी) 
  • साखर- १ कप (सव्वा वाटी) 
  • वनस्पती तूप किंव्हा रिफाइंड सनफ़्लॉवर तेल- अर्धा कप (१ वाटी) 
  • मीठ- चिमुटभर 
  • वनस्पती तूप किंव्हा रिफाइंड सनफ़्लॉवर तेल- तळण्यासाठी आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • एका पातेल्यामध्ये रवा, दुध, साखर व तूप एकत्र करून गरम करण्यास ठेवावे. त्यात चिमुटभर मीठ घालावे. सतत हलवावे नाहीतर गुठळ्या होतील. या मिश्रणाला उकळी आली की गॅस बंद करावा. मिश्रण पेजेसारखे (खिरीसारखे) दिसेल. 
  • मैदा परातीत चाळून घ्यावा. मधे खड्डा करून वरील मिश्रण त्यात ओतावे. हळू हळू कणिक मळून घ्यावी. घट्ट कणिक मळावी. मळण्यास फारच घट्ट वाटत असेल तर अगदी थोडेसे पाणी किंव्हा दुध शिंपडावे आणि मळून घ्यावे किंव्हा पाण्याच्या हाताने मळावी. 
  • कणिक तयार झाली की ती १-२ तास झाकून ठेवावी. त्यामुळे कणिक लाटण्यायोग्य सैल होते. 
  • आता ही कणिक पुन्हा थोडी मळून घ्यावी. मळण्यास फारच घट्ट वाटत असेल तर कणकेचे छोटे छोटे तुकडे करून फूड-प्रोसेसर मध्ये फिरवुन घ्यावेत. (आमच्याकडे पाट्यावर कुटून घेतात म्हणजे कणिक सैल होते.) 
  • मग या कणकेचे मोठे गोळे करून ते चपातीप्रमाणे जाडसर लाटून घ्यावेत. हि चपाती फार जाड नको आणि फार पातळही नको. लाटण्यासाठी वरून मैदा लावण्याची आवश्यकता नाही. 
  • कातण्याने किंवा सुरीने या लाटलेल्या पोळीचे चौकोनी तुकडे करावेत. या शंकरपाळ्या एका ताटामध्ये काढून घ्याव्यात. झालेल्या शंकरपाळ्या आणि कणिक फडक्याने झाकून ठेवावे. 
  • सगळ्या कणकेच्या शंकरपाळ्या तयार झाल्या की भरपूर तेलामध्ये थोड्या थोड्या शंकरपाळ्या सोडून सोनेरी रंगावर मंद ते मध्यम आचेवर तळून घ्याव्यात. प्रखर(मोठ्या) आचेवर तळल्या तर बाहेरून करपतात आणि आतून कच्च्या राहतात. त्यामुळे नंतर मऊ पडतात. 
  • जोडीला दुसरे कुणी असेल एकाने लाटाव्यात, एकाने तळाव्यात . 

Saturday, October 11, 2014

Sabudana Vada (साबुदाणा वडे)



Read this recipe in English....click here.

साहित्य :
साबुदाणा- १ कप
पाणी (साबुदाणा भिजवायला)- अर्धा कप 
दाण्याचे कूट-  अर्धा कप
उकडलेले बटाटे- ३ मध्यम
जीरं-  २ टीस्पून
लाल मिरची पूड- दीड टीस्पून किंव्हा हिरवी मिरची, ठेचून- २ ते ३
मीठ- चवीनुसार
तळणीसाठी तेल- आवश्यकतेनुसार


कृती :
प्रथम साबुदाणा धुवून घ्यावा. साबुदाणा रात्रभर किंव्हा किमान ५ ते ६ तास भिजवावा.
बटाटा हाताने कुस्करून किंव्हा जाडसर किसून  घ्यावा.
भिजवलेला साबुदाणा, बटाटा, दाण्याचे कूट, जीरं, मीठ,  लाल मिरची पूड हे सर्व जिन्नस एकत्र करून मळून घ्यावे. 
हाताला थोडे पाणी लाऊन त्याचे चपटे वडे करून घ्यावेत.
तेल गरम करावे व वडे छान सोनेरी रंगावर तळून घ्यावेत.
उपवासाच्या चटणीसोबत आणि दह्यासोबत गरम गरम वाढावेत.

टीपा: 
तुमच्याकडे उपवासाला चालत असेल तर पाव कप  बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालावी.
मिश्रण फारच मऊ आणि चिकट झाले तर त्यात वरीचे किंव्हा साबुदाण्याचे किंव्हा राजगीरा पीठ घालावे.
यामध्ये काही ठिकाणी कुरकुरीतपणासाठी वरीचे तांदूळ घातले जातात. तुम्हाला आवडत असल्यास घालावेत.
  

Wednesday, October 8, 2014

Chakalya (भाजणीच्या चकल्या)

चक चक चकली काट्याने माकली, तुकडा मोडताच खमंग लागली ……….किती चकलीची कौतुके तशीच तिची चव………. सर्वांना आवडणारी चकली !
माझ्या आजीची हमखास यशस्वी होणारी सोप्पी पाककृती, याप्रमाणे केल्यामुळे गेली १०-१२ वर्ष माझ्या चकल्या छान होतात.  


Read this recipe in English.....click here.

चकलीची भाजणी तयार करण्यासाठी:

साहित्य:
  • जुना जाडा तांदूळ - १ किलो (जाडा तांदूळ वापरल्याने भाजणी फुलते व चिकट होते)
  • चणाडाळ - ५०० ग्रॅम
  • उडीद डाळ - ५० ग्रॅम
  • मुग डाळ - २०० ग्रॅम
  • साबुदाणे - १०० ग्रॅम
  • पोहे - १०० ग्रॅम
  • जीरे- २५ ग्रँम
  • धणे - २५ ग्रँम

कृती:
  • तांदूळ, डाळी व इतर साहित्य चाळून आणि निवडून घ्या.
  • तांदूळ धुवून आणि पूर्णपणे निथळून घ्यावे. सुती कापड वर पसरुन सावली मध्ये दिवसभर खडखडीत वाळवा.
  • प्रत्येक डाळ वेगवेगळी (स्वतंत्रपणे) सोनेरी भुऱ्या रंगावर मंद-मध्यम आचेवर नकरपवता खमंग भाजावी. खमंग वास दरवळू लागला की झालं असे समजावे.  
  • तांदूळ सोनेरी भुऱ्या (पिवळट/फिक्कट तपकिरी) रंगावर मंद-मध्यम आचेवर नकरपवता खमंग भाजावेत. एक  दाणा दाताखाली चावावा,  कुरकुरीत झाला म्हणजे तांदूळ व्यवथित भाजले गेलेत. 
  • पोहे  मंद-मध्यम आचेवर नकरपवता सोनेरी भुऱ्या रंगावर एकदम कुरकुरीत होईपर्यंत भाजावेत. भाजण्यापुर्वी पोहे चाळून घ्यावेत म्हणजे भूसा राहणार नाही. पोह्यांचा भूसा भाजताना पटकन जळतो व त्यामुळे जळका वास येतो.  
  • साबुदाणा मंद-मध्यम आचेवर नकरपवता खमंग भाजावा. साबुदाणा फुलतो म्हणजे झाला 
  • जिरे आणि धणे सुद्धा खमंग भाजून घ्यावेत.
  • सर्व डाळी, तांदूळ, साबुदाणे व इतर जिन्नस एकत्र करून थंड होवू द्यावे. थंड झाले की गिरणीतून बारीक दळून आणावे.
  • चकल्या करताना प्रथम भाजणीचे पीठ चाळून घ्यावे.

आता मुख्य कृती पाहू या ….
एका वेळी खूप पीठ मळून घेऊ नका. पीठाची रया जाऊन चकल्या चांगल्या होत नाहीत.  थोड थोड पीठ मळून चकल्या बनवा. त्रास पण कमी होतो.

साहित्य:
  • भाजणी पीठ- २ कप
  • घरगुती मसाला किंवा लाल मिरची पूड - १ टेबलस्पून किंवा आवडीनुसार
  • तिळ - ३ टिस्पून
  • ओवा - १ टिस्पून (ऐच्छिक)
  • तेल (मोहन)- ३ टेबलस्पून
  • पाणी - अंदाजे १ कप (थोडे कमी-जास्त लागू शकते, पाण्याचे प्रमाण तांदळाच्या प्रतीवर तसेच तो नवा आहे कि जुना आहे यावर अवलंबून असते.)     
  • मीठ - १ टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • तेल- तळण्यासाठी

कृती:
  • परातीत भाजणी, तिळ, ओवा, लाल तिखट आणि मीठ एकत्र करा. चांगले मिक्स करावे.
  • लहान कढईत तेल गरम करावे. परातीतल्या पीठावर सगळीकडे गरम तेल (मोहन) घालावे. एकाच जागी घालू नये.
  • थोडे थोडे पाणी घेऊन कणिक भिजवावे. गरम पाणी वापरण्याची गरज नाही.
  • चकलीच्या सो‍र्‍याला आतून तेलाचा हात लावावा म्हणजे पिठ चिकटणार नाही.
  • सोर्‍यामध्ये चकलीच्या पिठाचा गोळा भरून चकल्या पाडाव्यात. कागदाचे छोटे तुकडे करावेत. प्रत्येक तुकड्यावर एक-एक चकली पाडावी. म्हणजे चकली उचलायला आणि कढईत सोडायला सोप्पे जाते. 
  • चकली सोडायच्या आधी तेल चांगले गरम असावे. चकल्या तेलात सोडल्यावर गॅस कमी करावा व मध्यम आचेवर चकल्या सोनेरी रंगावर खमंग तळून घ्याव्यात. एकावेळी फक्त ३-४ घालाव्यात, गर्दी करू नये.
  • हळूहळू चकल्या रंग बदलून व बुडबूडे बंद होवून खाली बसू लागतील. म्हणजे चकल्या झाल्या.
  • कढईतून चकल्या काढल्यावर अधिकचे तेल शोषण्यासाठी कागदावर पसरवाव्यात.
  • थंड झाल्यावर हवाबंद डब्याच्या तळाशी आणि मधेमधे कागद पसरऊन घालुन त्यावर चकल्या ठेवाव्यात. म्हणजे अतिरिक्त तेल शोषले जाते.  

सूचना:
  • चकलीसाठी दोन प्रकारच्या चकत्या येतात. एक छोटा स्टार आणि मोठा स्टार. तर छोटा स्टारची चकती वापरावी, कारण त्यामुळे चकल्या हमखास खुसखुशीत होतात. तळायलाही वेळ कमी लागतो.     
  • प्रथम एक-दोन चकल्या करून तळून घ्याव्यात. चाखून पहाव्यात. म्हणजे चवीचा अंदाज येतो आणि त्याप्रमाणे तिखट, मीठ व जरूर असल्यास धने-जिरे पूड घालावी.     
  • चकल्या खूप लालसर तळू  नयेत. कारण त्या कढईतून काढल्यावर पण थोडावेळ गरम तेलामुळे शिजत राहतात आणि थोड्या वेळाने काळपट लाल दिसू लागतात.
  • चकल्या मध्यम आचेवरच तळाव्यात.
  • चकल्या मोठ्या आचेवर तळल्या तर त्या आतून कच्च्या राहतील आणि बाहेरून करपतील. त्यामुळे त्या मऊ /वातड होतील आणि चवीला कडू लागतील.
  • चकल्या मंद आचेवर तळल्या तर त्या तेलकट आणि कडक होतात.
  • भाजणी बिघडली तर चकल्या बिघडतात. म्हणजे भाजणीचे साहित्य भाजताना कमी भाजले गेले तर चकल्या खुसखुशीत होत नाहीत आणि करपवले तर चकल्या कडवट लागतात.
  • चकलीचे पिठ प्रमाणापेक्षा नरम भिजवल्यास चकल्या  मऊ होतात अर्थातच त्या मळलेल्या पिठात थोडी भाजणी घालावी व त्या प्रमाणात तिखट-मीठ पण वाढवावे आणि पुन्हा मळून घ्यावे.
  • चकल्या पाडताना तुटत असल्यास, पिठ प्रमाणापेक्षा जास्त घट्ट झाले आहे पुन्हा पाण्याच्या हाताने मळून घ्यावे.
  • पिठात मोहन जास्त झाले तर चकल्या तेलात घातल्यावर फुटतात.
  • उकडीच्या चकल्या  खुसखुशीत आणि चटकदार होतात यात शंकाच नाही पण मी दिलेल्या या पाककृतीमुळे चकल्या खमंग होतातच आणि उकडीच्या चकलीप्रमाणे खूप तेल पित नाहीत म्हणजेच फार तेलकट नाहीत. शिवाय उकडीच्या चकल्यांचा व्याप पण फार असतो, या चकल्या त्यामानाने झटपट होतात. 
  • काही लोक डाळी आणि तांदुळ दोन्ही धुवून घेऊन वापरतात. पण आमच्याकडे डाळी आणि तांदुळ दोन्ही न धुता भाजले जातात. मात्र डाळी आणि तांदुळ स्वच्छ असायला हव्यात. थालीपीठाची भाजणी करताना कुठे आपण धान्य धुवून घेतो? 
  • तुम्ही तांदूळ धुवून वापरू शकता. तांदूळ सुकावताना सावलीतच सुकवावे. पंख्याखाली सुकवले तरी चालतील. तांदूळ धुतल्यावर चाळणीत किंवा रवळीत निथळत ठेवावेत. पूर्ण निथळले की सुती कपड्यावर वाळत घालावेत. खडखडीत सुकवावेत.    
  • तांदूळ आणि डाळी धुवुन घेणे गरजेचे असेल पण जागेची किंव्हा वेळेची कमतरता असेल तर त्यासाठी एक टीप आहे. एक स्वच्छ सुती कपडा घेऊन पाण्यात भिजवुन घटत पिळून घ्यावा. त्यावर क्रमाक्रमाने तांदूळ व डाळी चोळून पुसून घ्याव्यात. मात्र प्रत्येक जिन्नस चोळून पुसून झाल्यावर तो कपडा पाण्यातून आगळून पिळुन घ्यावा. नंतर पंख्याखाली धान्ये वाळवावीत आणि नंतर भाजावीत.            


काही लोकांना चकली दही किंव्हा लोण्यासोबत खायला आवडते. पण खर सांगू का, मला कशी आवडते ते. मला आवडते चहासोबत. मस्त कपभर गरमागरम चहा घ्यायचा, त्यात चकल्यांचे तुकडे टाकायचे आणि …… आणि काय गट्टम करायचे. आणि तो उरलेला मसालेदार चहा पण काय मस्त लागतो.  :)

Tuesday, October 7, 2014

Masala Dudh (मसाला दुध)

अश्विन महिन्यातील पौर्णिमा कोजागरी किंव्हा शरद पौर्णिमा म्हणून साजरी केली जाते. कोल्हापूरला महालक्ष्मी मंदिर येथे कोजागरी पौर्णिमा मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. ह्या दिवशी "ज्येष्ठ अपत्य निरंजन" असते म्हणजेच ज्येष्ठ मुलाला/मुलीला या दिवशी ओवाळायचे असते.

महाराष्ट्रात कोजागरी पौर्णिमेला लक्ष्मी व कुबेराचे पूजन केले जाते. असे मानले जाते की रात्री देवी लक्ष्मी घरोघरी येते आणि 'को जागर्ती' म्हणजे 'कोण जागे आहे?' असे विचारून जे जागे आहेत त्यांना ती आशिर्वाद देते. म्हणूनच रात्री जागरण केले जाते. भजने आणि गाणी गात रात्र जगवायची असते पण हल्ली गाण्याच्या भेंड्या, संगीत खुर्ची वै.खेळ करत वेळ घालवला जातो. बटाटवडे आणि इतर चटकदार पदार्थांची मेजवानी सोबत असतेच. रात्री १२ वाजता मसाले दुधाचा देवाला नैवेद्य दाखून दुधाचे पातेले गच्चीवर नेउन त्यात चंद्राचे प्रतिबिंब दिसेल असे ठेऊन चंद्राची पूजा करून सगळ्यांना ते मसाला दुध वाटले जाते.

पण फक्त कोजागरी पौर्णिमेलाच मसाला दुध करावे असे नाही. सत्यनारायण पूजा, हळदी-कुंकू वै. सारखी इतर धार्मिक कार्ये असताना चहा-कॉफी किंवा शीतपेय इत्यादी ऐवजी मसाला दुध द्यावे. लहान मुल तसेच गर्भवती स्त्रियांसाठी मसाला दुधाचे सेवन करणे अतिशय उपयुक्त ठरते.
Read this recipe in English.........click here.



साहित्य:
  • दूध - १ लिटर (शक्यतो म्हैशीचे दुध वापरा)
  • साखर - ५ ते ६ टेबलस्पून (किंवा आपल्या आवडीनुसार)
  • वेलची पूड- १ टिस्पून
  • जायफळ पूड - १ टिस्पून
  • बदाम - १५
  • पिस्ता - १५
  • काजू - ६
  • चारोळी - १ टिस्पून
  • केशर - १ टिस्पून
  • बदाम, पिस्ता व काजू यांच्या पातळ चकत्या - १ टिस्पून (सजावटीसाठी )


कृती:
  • बदाम, काजू आणि पिस्ता थोडे भाजून घ्यावेत. खलबत्त्यात किंव्हा मिक्सरवर भरडसर कुटावेत.
  • (एकदम बारीक पूड पण करू शकता पण मला असे तोंडात बारीक बारीक तुकडे आलेले आवडतात.)
  • एका जाड बुडाच्या पातेल्यात दूध, केशर, साखर, वेलची पावडर, जायफळ पावडर, चारोळी आणि कुटलेल्या सुकामेव्याची भरड एकत्र करा
  • सुमारे २० ते ३० मिनीटे मंद आचेवर दूध उकळा. मधेमधे नीट ढवळावे . दूध थोडे आटले पाहिजे
  • आपल्या आवडीनुसार गरम किंवा थंड सर्व्ह करावे. पण सहसा गरमच प्यायले जाते.

Monday, October 6, 2014

Pudina Chutney (पुदिना चटणी)

आकर्षक रंगाची आणि एकदम चटकदार अशी हि पुदिना चटणी.


Read this recipe in English.........click here.

साहित्य:
पुदीना पाने- अर्धा कप
कोथिंबीर- पाव कप
कांदा, चिरून- पाव कप
हिरव्या मिरच्या - २ ते ३
जिरे- पाव टिस्पून
लिंबू रस- १ ते २ टीस्पून
मीठ किंवा सैंधव मीठ-  चवीनुसार
साखर- एक चिमूटभर
पाणी - आवश्यकतेप्रमाणे


कृती:
वरील सर्व जिन्नस एकत्र  करून मिक्सरमध्ये बारीक वाटून घ्यावे. 
हि चटणी पराठा किंवा सँडविच किंवा तंदुरी पदार्थ किंव्हा कोणत्याही तळलेल्या पदार्थासोबत वाढावी. 

टीप:
आपण सँडविच करिता हि चटणी करत असाल तर चिमूटभर मिरपूड घालावी.
हि  चटणी घट्ट हवी असेल तर त्यात वाटतानाच ब्रेडची स्लाइस घालू शकता. जास्त प्रमाणात चटणी करित असताना, ही टीप तेथे उपयुक्त आहे.  (लिंकिंग रोड,मुंबई  येथील एका सँडविच वाल्याने मला हे गुपित सांगितले आहे.)
आपण या चटणी मध्ये अर्धा टोमॅटो टाकू शकता, अधिक चवदार होईल. 
आंबट करण्यासाठी त्यात अनारदाना पावडर किंवा आमचूर पावडर टाकू  शकता.
या चटणीत एक लसूण पाकळी टाकू शकता.


आपण या चटणी पासून पुदिनावाले आलू किंवा अरबी, पुदीना पुलाव, पुदीना पराठा करू शकता.

Wednesday, October 1, 2014

Chivada (पातळ पोह्यांचा चिवडा)

चिवडा हा महाराष्ट्रात खूप लोकप्रिय दिवाळी फराळ आहे. तो अनेक प्रकारे केला जातो, आज मी एक अत्यंत सोप्पी आणि पटकन होणाऱ्या चिवड्याची कृती देत आहे. 


साहित्य:
  • पातळ पोहे- ५०० ग्रॅम 
  • शेंगदाणे- अर्धा कप 
  • काजू तुकडा - पाव कप 
  • डाळ्या (पंढरपूरी डाळं) - पाव कप 
  • सुके खोबरे, पातळ काप करून- पाव कप 
  • मनुका (बेदाणे) - पाव कप 
  • लाल तिखट/मिरची पूड- २ टिस्पून 
  • कढीपत्ता- पाव कप 
  • हळद- १ टिस्पून 
  • हिंग (हळद) - ¼ टिस्पून 
  • खसखस- 2 टिस्पून (ऐच्छिक) 
  • तीळ- १ टेबलस्पून 
  • धणे पूड- १ टिस्पून 
  • जीरे- 2 टिस्पून 
  • मोहरी- १ टिस्पून 
  • तेल- १० ते १२ टेबलस्पून 
  • पिठी साखर- ३ टिस्पून 
  • मीठ- चवीनुसार 
  • पिवळी शेव- आवडीनुसार (ऐच्छिक) 

कृती:
  • पोहे हलक्या हाताने चाळून आणि निवडून घ्यावेत. 
  • कढीपत्ता धुवून, पुसून कोरडा करून घ्यावा. 
  • जाड बुडाच्या कढईत २-२ मुठी पोहे मंद आचेवर चुरचुरीत होईपर्यंत भाजून घ्यावेत. पोहे चुरचुरीत झाले की नाही हे बघण्याकरता चिमटीभर पोहे हाताने मोडून बघावेत. त्याचा चुरा झाला की पोहे चुरचुरीत झाले असे समजावे.(किंव्हा २ दिवस चांगले कडक उन्हात वाळवले तरी चालतात.) 
  • भाजलेले पोहे वर्तमान पत्रावर पसरवून घ्या. 
  • त्यावर मिरचीपूड, धणे पूड, मीठ आणि पिठी साखर टाका आणि पोहे हलक्या हाताने हलवून चांगले मिक्स करा. 
  • मोठ्या आकाराचे पातेले घ्या. त्यात तेल गरम करावे. 
  • सर्वात आधी शेंगदाणे, काजू आणि खोबऱ्याचे काप तळून घ्यावेत. तळून झाले की झाऱ्याने काढून भाजलेल्या पोह्यावरच पसरून टाकावेत. 
  • आता त्याच तेलात मोहोरी घालून तडतडू द्यावी. त्यात कढीपत्ता घालावा आणि तळून कुरकुरीत होऊ द्यावा. 
  • नंतर त्यात जिरे, तिळ, खसखस, डाळं, मनुका घालून परतावे. 
  • आता गॅस बारीक करून हळद, हिंग घालून चमच्याने मिक्स करावे. 
  • आता सर्व तळलेल्या साहित्यासह भाजलेले पोहे पातेल्यात घालावे आणि नाजूक हाताने पटापट ढवळावे. पटापट ढवळणे अशासाठी की फोडणी गरम असताना सर्व पोह्यांना समान तेल-तिखट-मीठ लागते. 
  • हळूहळू सर्व साहित्य छान मिक्स होऊन पोह्याचा रंग बदलेल आणि पोहे खमंग होतील. त्यावेळी गॅस बंद करा. (नंतर चिवड्याची चव बघून जे काय कमी असेल त्याप्रमाणे ते घालून (तिखट, मीठ) लगेच पटापट ढवळणे. नंतर गॅस बंद केल्यावर ५ -१० मिनिटांनी परत एकदा ढवळून त्यावर वर्तमान पत्राचा कागद झाकण म्हणून ठेवणे. 
  • थंड झाल्यावर अतिशय खरपूस असा चिवडा तयार. घट्ट झाकणाच्या डब्यात भरून ठेवा. 

टिपा:
  • पोहे चाळून घ्यावेत म्हणजे भूसा राहणार नाही. पोह्यांचा भूसा भाजताना पटकन जळतो व त्यामुळे जळका वास चिवड्याला येतो. तसेच प्रत्येक वेळी भाजून झाले की कढईतील पोहे काढल्यावर ती स्वच्छ पुसून घेऊनच दुसरे पोहे भाजावेत. 
  • मिरची पावडर ऐवजी हिरव्या मिरच्या वापरू शकता. कढीपत्त्यासोबत फोडणीत टाका आणि कुरकुरीत तळून घ्या. 
  • लसूण, मिरची, कोथिंबीर एकत्र भरड वाटून घ्या. मिरची पावडर ऐवजी हा ठेचा वापरू शकता. मस्त चव येते. 
  • २ टिस्पून बडीशेप जीऱ्यासोबत फोडणीला घालू शकता, एक वेगळाच स्वाद येतो. 
  • पाव टिस्पून लिंबू फुल (सायट्रिक ऍसिड) जीऱ्यासोबत फोडणीला घालू शकता, थोडीशी आंबट चव येते. 
  • अंदाज चुकल्याने चिवडा खारट, तिखट किंव्हा तेलकट झालाच तर थोडे भणंग/कुरमुरे भाजून घालावेत.

Friday, September 26, 2014

Corn Dosa (मक्याचा डोसा)

डोश्याचा  एक आगळा-वेगळा प्रकार ……… मका नेहमी आपण भाजून किंवा उकडून खातो. फारफार तर काय भजी करतो. आता हे डोसे पण नक्की करून पहा. तुम्हाला नक्की आवडतील.


Read this recipe in English........click here.

साहित्य:
  • मक्याचे दाणे- २ कप (४ कणसापासून)
  • बेसन- पाव कप
  • बारीक रवा-२ टेबलस्पून
  • हिरवी मिरची, बारीक कुटून- ३ ते ४
  • आले, बारीक किसून- अर्धा इंच
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- पाव कप
  • जिरेपूड - १ टिस्पून
  • हळद - १/४ टिस्पून
  • हिंग- १/४ टिस्पून
  • मीठ- चवीनुसार 
  • खायचा सोडा- चिमूटभर
  • तेल-  तळण्यासाठी, आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • थोडे पाणी घालून मक्याचे दाणे मिक्सरवर बारीक वाटून घ्यावेत.  
  • मक्याच्या पेस्टमध्ये सर्व उर्वरित साहित्य एकत्र करा व चांगले ढवळा. जरुरीनुसार पाणी घालावे. मिश्रण डोसा पिठासारखे हवे. (थोडी आंबट चव हवी असल्यास पाण्याऐवजी ताक वापरावे.)  
  • १५ ते २० मिनिटे मिश्रण तसेच राहू द्या. 
  • नॉन-स्टिक डोसा पॅन गरम करा आणि थोडे तेल तव्याला लावा.  
  • पॅनवर एक पळीभर मिश्रण घालावे आणि गोलाकर चमचा फिरवून त्याचा डोसा बनवावा. 
  • डोश्याच्या कडेने थोडे तेल सोडावे आणि डोसा दोन्ही बाजूंनी हलका तपकिरी होईपर्यंत मध्यम आचेवर शिजू द्यावा.  अश्याप्रकारे सर्व उर्वरित डोसे करून घ्यावेत. 
  • पुदिना चटणी आणि टोमॅटो केचपबरोबर गरम डोसा सर्व्ह करा. 

Tuesday, September 23, 2014

Corn Upama (मक्याचा उपमा )

मक्याचा सिझन असताना मक्याचे वेगवेगळे पदार्थ करून पाहावेत. आपल्या नेहमीच्या उपमाला बदल म्हणून छान लागतो. इंदूरला हा पदार्थ "मक्याचा कीस" म्हणून फार प्रसिद्ध आहे.  


Read this recipe in English....click here.

साहित्य: 
  • मक्याची कणसे (मी स्वीट कॉर्न वापरले आहेत) - ४ नग
  • हिरव्या मिरच्या, तुकडे करून -४ ते ५ 
  • आले, किसलेले- १ टिस्पून
  • मोहरी -१ टिस्पून 
  • हळद - १/२ टिस्पून 
  • हिंग -१/४ टिस्पून 
  • कढीपत्ता- १ डहाळी 
  • तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून  
  • मीठ- चवीनुसार
  • ओले खोबरे,खवलेले - आवश्यकतेनुसार सजावटीसाठी 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर
  • लिंबू - आवश्यकतेनुसार 
  • नायलॉन शेव - सजावटीसाठी 

कृती: 
  • मक्याची कणसे किसून घ्यावीत. दाणे वापरत असल्यास, पाणी न भरड वाटून घ्यावे. फूड प्रोसेसरमध्ये छान भरडता येते. 
  • नॉन -स्टिक कढईत तेल तापवावे. मोहोरी घालून तडतडली की चिरलेली हिरवी मिरची, कढीपत्ता, किसलेले आले, हळद, हिंग घालून फोडणी करावी.  
  • मक्याचा किस घालून परतावा. त्यात मीठ घालून चांगले मिक्स करावे. मीठ बेतानेच घालावे.  कारण कीस नंतर आळतो.  
  • झाकण ठेवून १० मिनिटे  मंद आचेवर शिजू द्यावे. 
  • मिश्रण घट्ट होईल आणि पॅनच्या कडेने सुटू लागेल. याचा अर्थ उपमा शिजला आहे.  
  • बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालून चांगले मिक्स करा. झाकून ठेवा.  
  •  गॅस बंद करा.  
  • ओले खोबरे आणि कोथिंबीर पेरून लिंबाच्या फोडी सोबत गरमागरम वाढा. 


टिपा: 
  • मी इथे अमेरिकन स्वीट कॉर्न वापरले आहेत. पण आपण भारतीय पांढरा कॉर्न वापरू शकता. 
  • अमेरिकन स्वीट कॉर्न मऊ व रसाळ असतात. म्हणजे त्यात पाण्याचा अंश जास्त असतो. त्यामुळे ते शिजायला सोपे असतात. 
  • भारतीय पांढरे कॉर्न कडक आणि कोरडे असतात त्यामुळे शिजायला सोपे नसतात. म्हणून त्यांना शिजवण्यासाठी १/४ कप  दूध वापरावे. 
  • भारतीय पांढरे मके अगोड असतात त्यामुळे आपण चिमूटभर साखर घालू शकता.  


Friday, September 19, 2014

Mathari (मठरी)

मठरी हा पंजाबी लोकांचा आवडता पदार्थ आहे. ते लोक आंब्याच्या लोणच्याबरोबर याची मजा लुटतात. आपण दिवाळीसाठी तिखट पुरीला किंव्हा खाऱ्या शंकरपाळीला बदल म्हणून या मठरी करू शकतो.


Read recipe in English......click here.

साहित्य:
  • मैदा- २ कप
  • वनस्पती तूप (डालडा)- १/२ कप
  • जीरे, जाडसर कुटून-१/२ टीस्पून
  • काळे मीरे, जाडसर कुटून-१ टीस्पून 
  • कलौन्जी (कांद्याचे बी)- १ टीस्पून 
  • मीठ- चवीप्रमाणे
  • तेल- तळण्यासाठी आवश्यकतेनुसार

कृती:
  • मैदा चाळून घ्यावा.
  • त्यात सर्व मसाले आणि मीठ घालावे.
  • तूप कडकडीत तापऊन त्याचे मोहन वरील मिश्रणात घालावे.
  • थोडस थंड झाल्यावर हाताने हळूहळू चोळून तूप मैद्यात सारखे मिसळून एकजीव करावे.
  • मग लागेल तसे थोडे थोडे पाणी टाकून मैदा घट्ट भिजऊन घ्यावा.
  • थोडा वेळ तसाच झाकून ठेवावा.
  • नंतर पुन्हा चांगले मळून घेऊन त्याच्या छोट्या लाट्या कराव्यात.
  • जाडसर पुऱ्या लाटून घ्याव्यात व काट्याने त्यावर टोचे मारावेत. (नाहीतर पुरीसारख्या फुगतील आणि नंतर मऊ होतील.) लांबडे आयताकृती तुकडे पण करता येतील.
  • तेल तापून घ्या. थोड्या थोड्या पुऱ्या मंद ते मध्यम आचेवर सोनेरी रंगावर तळा. तरच त्या खुसखुशीत होतील. 
  • थंड झाल्यावर हवाबंद डब्यात ठेवा.

Monday, September 15, 2014

Valache Birade (वालाचे बिरडे)

वालाचे बिरडे किंवा बिरडं म्हणजे आमच्या कोकणी माणसांचा विक पॉइंट. सणवार असो की कुठलाही समारंभ असो बिरडे हे हवेच. आमचे नैवेद्याचे ताट बिरड्याशिवाय अपूर्ण आहे. दर महिन्याला येणारी संकष्टी आणि बिरडे हे समीकरण तर अतूट आहे. आठवड्यातून एकदा आमच्याकडे बिरडे करावेच लागते. बिरडे सोलणे हा एक वैताग असला तरी बिरड-भाताचा पहिला घास तोंडात गेल्यावर सगळा वैताग विसरायला होतो. बिरड्याचा शिजताना येणारा वास, अनेकांना घरची आठवण देतो. असा आहे बिरड्याचा महिमा…

Read this recipe in English....click here.


पूर्वतयारी: 
बिरडे म्हणजे मोड आणून सोललेली कडधान्य. वाल, पावटा, मुग, चवळी या कडधान्यापासून बिरड केली जातात. पण अर्थात लोकप्रिय आहे ते "वालाचे बिरडे". कडवे वाल हे बिरड्यासाठी उत्तम समझले जातात.
आमच्या "पेणचे" कडवे वाल फारच चवदार असतात आणि म्हणूनच ते प्रसिद्ध आहेत.
दोन दिवस आधीपासूनच त्याची तयारी करावी लागते. समजा बिरडे शनिवारी करायचे असेल तर गुरुवारी रात्रीच वाल भिजत घालावे लागतात.
  • वाल पाण्यात रात्रभर किंव्हा १० ते १२ तास भिजत ठेवावे. खूप थंडी असेल तर कोमट (गरम नव्हे, नाहीतर मोड येणार नाहीत) पाण्यात भिजत ठेवावे. 
  • सकाळी पाणी काढून टाकून धुवून घ्यावेत, असे केल्याने नंतर वाल चिकट (बिळबिळीत)  होत नाहीत.  
  • सुती कापडात बांधून ठेवावे. हे गाठोडं एका डब्यात किंव्हा भांड्यात ठेऊन झाकून ठेवावेत. हे भांडे उबदार जागी (शक्यतो ओट्याच्या खाली) १६ ते २० तास ठेवावे. उष्ण हवामान असेल तर लवकर मोड येतील आणि थंड हवामान असेल तर अर्थात मोड यायला वेळ लागेल. 
  • करतेवेळी मोड आलेल्या वालांना कोमट पाण्यात किमान २ तास भिजवावे म्हणजे वाल पटापट सोलता येतात. बोटाच्या चिमटीत दाबून साले काढावीत.    

साहित्य:
  • वाल, मोड आणून सोललेले- २ कप (१ कप सुक्या वालापासून अंदाजे २ कप बिरडे/ डाळींब्या तयार होतात)
  • ओले खोबरे, खवलेले किंव्हा किसलेले- १/२ कप 
  • जीरे- १ टीस्पून 
  • लसुण पाकळ्या- ६
  • तेल-४ ते ५ टेबलस्पून 
  • मोहोरी- १/२ टीस्पून 
  • हिंग- १/२  टीस्पून 
  • हळद-१/२ टीस्पून 
  • घरगुती मसाला किंव्हा मालवणी मसाला- ४ ते ५ टीस्पून (किंव्हा २  १/२ टीस्पून मिरची पूड/लाल तिखट + २ टीस्पून गोडा मसाला)
  • कांदा, चिरून- १ मध्यम 
  • गूळ- १/२ ते १ टीस्पून 
  • कोकम (आमसुलं)- ४ (किंव्हा घट्ट चिंचेचा कोळ- १ टीस्पून ) 
  • कोथिंबीर- २ टेबलस्पून 
  • मीठ-चवीनुसार


कृती:
  • ओले खोबरे, जीरे, लसुण पाकळ्या आणि थोड पाणी टाकून सर्व एकत्र वाटून घ्या. (फ्रीझरमधले खोबरे वापरणार असाल तर वाटणासाठी गरम पाणी वापरा.)  
  • एका भांड्यात तेल गरम करा. मोहोरी घालून तडतडू द्यावी. कांदा घालून गुलाबी रंगावर परतून घ्यावा. नंतर हिंग, हळद आणि मसाला किंव्हा लाल तिखट घालून जरासं परतून लगेचच त्यात धुतलेले बिरडे/ डाळींब्या घालाव्यात. हलक्या हाताने परतावे. थोड पाणी घालावे. झाकण ठेऊन एक उकळी आणावी.  
  • नंतर त्यात खोबऱ्याचे वाटण, मीठ आणि ज्या प्रमाणात तुम्हाला रस्सा हवा आहे त्या प्रमाणात पाणी घालावे. झाकणावर पाणी ठेऊन २०-२५ मिनिटे मंद आचेवर शिजू द्यावे. 
  • बिरडे शिजत आले की गूळ, कोकम (आणि गोडा मसाला वापरणार असाल तर) आणि जरूर असल्यास अजून पाणी घालून एक उकळी आणावी.  
  • वरून कोथिंबीर घालून चपाती, भाकरी किंव्हा भातासोबत वाढावे.

दुसरी पद्धत : (ही आहे माझ्या आजीची पारंपारिक पद्धत आणि सी. के. पी. लोक सुद्धा हीच पद्धत वापरतात.)    
  • एका भांड्यात बिरडे/ डाळींब्या, तेल, कांदा, हिंग, हळद, मसाला किंव्हा लाल तिखट घालून थोड पाणी घालून छान एकत्र करावे. झाकण ठेऊन एक उकळी आणावी.  
  • नंतर त्यात खोबऱ्याचे वाटण, मीठ आणि ज्या प्रमाणात तुम्हाला रस्सा हवा आहे त्या प्रमाणात पाणी घालावे. झाकणावर पाणी ठेऊन २०-२५ मिनिटे मंद आचेवर शिजू द्यावे. 
  • बिरडे शिजत आले की गूळ, कोकम (आणि गोडा मसाला वापरणार असाल तर) आणि जरूर असल्यास अजून पाणी घालून एक उकळी आणावी.  
  • वरून कोथिंबीर घालून चपाती, भाकरी किंव्हा भातासोबत वाढावे.  

सूचना:
  • बिरड्याचे दाणे /डाळींब्या खुप नाजुक असतात पटकन मोडल्या जातात म्हणून हलक्या हाताने ढवळावे. त्या अख्ख्या राहतील याची काळजी घ्यावी. 
  • बिरडे अति शिजले तर त्याचा डाळी सारखा लगदा होईल. आणि मग तो चवीला अतिशय वाईट लागेल. 
  • बिरड्यात पाणी घालताना गरम पाणी वापरावे त्यामुळे बिरडे चांगले शिजते. झाकणाच्या ताटावरचे गरम पाणी वापरले तरी चालेल.   
  • काही लोक यात बटाटा घालतात, पण माझ्या मते त्यामुळे बिरड्याची चव बिघडते.